cover-1

Letter to my two-year-old daughter

Omar Abi Azar

It’s almost morning

Behind our building someone is shouting.

Maybe, like me, he also forgot to turn off the night.

In a few hours you will look so much smaller

Your hands will be smelling of cheap detergents

Your gaze will fade in a closed horizon.

When you wake up we will all look much older

The cities we loved will be one death away from the cities we hate.

The people we loved will be corpses in the cities we hate.

I guess it’s better.

I guess it’s cleaner.

The smell of detergent

Will be jasmine in your lungs.

I guess it’s better.

I guess it’s cleaner.

The smell of detergent will be a comfort in your soul.

Less loss.

Less sorrow.

Less love.

In cities,

In Bodies

That spit you

Continuously…

I guess it’s better.

I guess it’s a shame.

When you wake up.

Love and cities

Love in cities

Love and bodies

Love in bodies

Will be swiped by the smell of detergents

By fear of germs from our decaying bodies

As if the smell of our own flesh might kill us.

When you wake up

Don’t forget to

Love

Don’t forget to touch

To transgress

To go out

To resist

To be tempted

To be touched

Hugged

And kissed

In every corner

Of the city: your body.

It might never be morning again.

One more time I forgot to hug the light.

The man behind our building is still shouting.

In a few minutes

You will open your eyes

It will be dark.

I will look so much older

You will recognize me from the absence of hair on my head

Or from the soul confined in my body

That smells like my continuous decay.

If light comes back

When light comes back

Over what remains of our flesh and bones

You will get out of your bed

You will dance

In a crowd

You will sweat

On the rhythm of a music that I don’t understand

And probably hate

You will melt in other bodies

Other smells

that take you far from my bold skull.

To cities that will mean nothing to me

If cities

Crowds

Sweat

And flesh

Still exist.

10th of April, 2AM

Omar Abi Azar

Theatre director - Zoukak theatre company

Lebanon

Omar Abi Azar - 04/10/2020
cover1-2

Yellow! Yellow! Yellow!

Peter Hussey

Today I had two meetings online, one group rehearsal, one monologue rehearsal, and one recorded interview. I travelled to five different locations while sitting in my dining room, logging off one and preparing the material for the next before pressing the call button. My back is stiff and my neck a bit sore.

I am dying to get out into the garden where Spring bursts through the dead winter wood and shouts “Yellow! Yellow! Yellow!” in explosions of daffodils, crocuses, dandelions, gorse, broom and buttercup. It is the colour of crazy, of having been dormant for months, and like Easter, now pushes forcefully up towards the sun. You never know what Yellow will do next.  It is not passionate, like Red, but desperate.

Red comes in June. When Yellow has done the work of being seen. Of finding the others.

In this time of Quarantine my work has never been busier. In our theatre we have one hundred and ten teenagers, all climbing the walls of their home, or mourning the loss of their friends. They crave contact. They realise just how much they need to be in a herd or flock, dozing or laughing, sitting close and chatting, throwing looks and pens and words at each other, jumping up and showing off, displaying, applauding, ignoring, touching. They desperately miss theatre, the most social of art-forms.

In our desire to keep them occupied and connected we planned a Quarantine Festival, where everyone could make a solo performance and stream it live on their social media for each other. The Quarantine Festival sounded good. It sounded exciting. But ultimately it didn’t work. Hardly anyone took part. We asked them what went wrong, why didn’t they take part. And their answers made us realise that young people need each other physically and not virtually. We also found that they need to be in control of what they show. For most of them their confidence is low – they are only forming their public identities now, they have not yet found out the versions that fit them best. And so what they post on social media has been thought through – they can look at it before they post it, edit it, filter it, assess it, and then delete it if they are not happy that it says exactly the thing they want it to say. They are totally in control of it. When we ask them to make a live performance, even if it is 30 seconds long, they will not take that risk. They would not be in control of what is seen. Only the very confident ones would take this chance, and improvise a performance, or sing a song, knowing that anyone could be watching. Knowing that there is no way to see how people are responding.

So why are they happy to take these same risks in a room or a studio when they are physically gathered together for a workshop or a rehearsal? They tell us that the physical group setting is very, very different. Of course it is. The physical group is where you can grow your confidence. You can take a chance and do something over which you have little control, and you can see the rest of the group nodding, listening, laughing, admiring, approving, appreciating. You can get compliments and support during and after it. You can see how everyone else is in the same situation – if you are brave and take a risk in a drama workshop you can see how the rest of the group admires you.

Online you can see no one. You perform in a vacuum. The only thing that comes back to you from the camera is your own insecurity, magnified. There is no one else in the room to encourage you. And nobody is willing to take that risk.

Today’s rehearsals were set up just to bring them together to chat. It’s a poor substitute for being really there. But it’s better than nothing. We pretend to go through lines and character and situations, but we all know that we are just eager to be together. Most of the rehearsal is taken up with jokes, questions, throwaway comments, quick games and check-ins. They say how much they miss each other. They say how much they now love, and miss, the physical space of the workshop. And they learn the most fundamental lesson about the theatre – that is profoundly social, and it is the space where we learn how to be with each other.

Even the adults in my online meetings know this. They may have forgotten what Spring is doing outside, how every blooming thing is up and awake and looking for company. But in small ways they too are advertising themselves. Some people at these online meetings show themselves surrounded by books and learning. Others place the camera near their colourful walls, and home decorations. Others position it against a window overlooking trees or a garden. More show their bedrooms, or kitchens, organised, busy. Each one is saying something – I am learned, I am quirky, I am spiritual, I am industrious. I am in control. Some try to give nothing away and choose a blank wall, or an attic.

In all my online groups everyone is telling us that they are alive. Like the yellow flowers we sing out to each other saying “Look at me. Look at me. Look at me.”  

I am awake.

Is anyone there?

And our best action, as theatre makers, is to reply.

Yes. I see you.

In your crazy yellow wide-awakeness. In the silence of the Quarantine winter.

We see you.

Peter Hussey

Artistic Director at Crooked House Theatre Company

Ireland

Peter Hussey - 04/09/2020
cover

Καραντίνα με τη σκέψη σε αθέατους άλλους

Γιώργος Μόσχος

(for English scroll down)

Ξημέρωσε. Μουντές οι πρώτες ακτίνες της μέρας. Η καλημέρα από τα σπουργίτια της αυλής μου έρχεται να διαβεβαιώσει ότι ο χρόνος δεν σταμάτησε και ο ήλιος κίνησε απτόητος και πάλι για το ταξίδι του.

Σημαντική η μέρα σήμερα, καθώς σταμάτησε ο χορός των πονοκεφάλων και των πυρετών των τελευταίων ημερών και νοιώθω πάλι επί τέλους υγιής. Σηκώνομαι. Σταματώ στον καθρέφτη του διαδρόμου, κοιτάζω αφηρημένα αυτό το γνωστό μου πρόσωπο, διαβάζοντας τις μικρές του χαρακιές που η μάχη των ημερών τις κάνει να φαίνονται εντονότερες.

«Κι αν ήσουν εσύ;» μονολογώ. Στα θέματα υγείας, δεν βρίσκεται κανένας στο απυρόβλητο. Και ίσως αυτός ο καιρός που περνάμε με την παγκόσμια πανδημία, είναι αφορμή για να αξιολογήσουμε τις επιλογές μας, να αντιληφθούμε πόσο μικροί είμαστε, να κοιτάξουμε καλύτερα τους γύρω μας, όσους μπορούμε να βλέπουμε αλλά και εκείνες και εκείνους τους αθέατους άλλους.

Περπατώ στους χώρους του σπιτιού μου, ρίχνω μια γρήγορη ματιά στις άπειρες εκκρεμότητες που με περιβάλλουν σε κάθε γωνιά, όσα έχω να κάνω και δεν πρόλαβα ακόμη να κάνω, τακτοποιήσεις, οργανώσεις, διαβάσματα, γραφές… Πλούτος, που μέσα στην επιβεβλημένη κοινωνική μοναξιά των ημερών φαντάζει υπόσχεση «παρέας».

Επιστρέφω στο αντίκρισμα του εαυτού. Μου χαμογελώ. «Τα κατάφερες». Κι όμως υπάρχουν γύρω μου χίλιοι ανοιχτοί λογαριασμοί…

Ο νους μου πάει στο τελευταίο μου ταξίδι στη Λέσβο, μέσα του Μάρτη. Πήγαμε με το  Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση να εμψυχώσουμε τους συναδέλφους μας εκπαιδευτικούς που δίνουν τον αγώνα για την ισότιμη εκπαιδευτική και κοινωνική συμμετοχή των παιδιών προσφύγων, αντιστεκόμενοι και αντιστεκόμενες σε ρατσιστικές λογικές, πολιτικές και καθημερινές πρακτικές. Να δυναμώσουμε την αλυσίδα της αλληλεγγύης.

Σκέφτομαι τα φοβερά παιδιά της ζούγκλας της Μόριας που τα συνάντησα εκεί, στη δική τους αντίσταση, και τα θαύμασα να παίζουν βόλους και να αμολάνε αυτοσχέδιους αετούς φτιαγμένους από πλαστικές σακούλες, δίπλα στις σκηνές που έμελλαν να γίνουν το καινούριο σπιτικό τους, με άγνωστο χρονικό ορίζοντα.

Στο μυαλό μου έρχονται παιδιά και έφηβοι με και χωρίς τις οικογένειές τους στις δεκάδες δομές φιλοξενίας προσφύγων της χώρας, εκεί που έχει ήδη επιβληθεί με τον πιο απότομο τρόπο ο κοινωνικός αποκλεισμός των νέων κυβερνητικών σχεδίων ή κυριαρχεί ο φόβος ότι μια τυχόν εμφάνιση του ιού θα θέσει σε εφαρμογή αυτά τα σχέδια και θα κόψει τελείως το δρόμο προς την κοινωνία. Η αίσθηση του «κλειδωμένοι μέσα» και μάλιστα αγκαλιά με τον ιό, δεν μπορεί παρά να είναι ασφυκτική.

Ο νους μου πάει και στις φυλακές, εκεί που έτσι και αλλιώς η έξοδος δεν παίζει, τις ποινικές φυλακές αλλά και τις νέες «φυλακές», αυτές όπου πλέον οδηγούνται όλοι οι φυγάδες άτομα και οικογένειες που εισέρχονται στη χώρα, στερούμενοι βάσει απόφασης της κυβέρνησης του διεθνώς κατοχυρωμένου δικαιώματος τους να καταθέσουν αίτημα ασύλου. Και σύμφωνα με μαρτυρίες, διαβιούν σε συνθήκες απάνθρωπες και εξευτελιστικές.

Χρειάζεται αγώνας, για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των ανθρώπων που δυστυχούν δίπλα μας, αλλά και για να αποτρέψουμε τα χειρότερα: μια κοινωνία φόβου και μίσους του κάθε ξένου και διαφορετικού.

Έχουμε άραγε εργαλεία για να πείσουμε τη νέα γενιά ότι με δηλητήριο δεν γιατρεύονται οι πληγές και για να της δείξουμε να καταλάβει και να αναπτύξει μια άλλη στάση, νοιαξίματος, ειρηνικής συνύπαρξης, αλληλοσεβασμού και συμφωνιών για την άσκηση των δικαιωμάτων εκ μέρους όλων; Μπορούμε να βάλουμε το θέατρο και τις παραστατικές τέχνες περισσότερο στην υπηρεσία της καλύτερης γνωριμίας με τις άλλες και τους άλλους; Συνειδητοποιούμε πόσο μια τέτοια συμπεριληπτική παιδαγωγική προσέγγιση είναι αναγκαία για τη συνοχή και την ευημερία της κοινωνίας;  

Νοιώθω χαρά και ευγνωμοσύνη, όχι μόνο γιατί σήμερα νοιώθω ξανά τόσο υγιής, αλλά κυρίως γιατί έχω κοντά μου τα δίκτυα ανθρώπων, αλλά και τα εργαλεία τους, όπως το Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση, που μέσα στη δυσκολία έπαυσε μεν προσωρινά τις δια ζώσης συναντήσεις, αλλά εντείνει τις διαδικτυακές και ετοιμάζεται για τον μεγάλο αγώνα, της εμψύχωσης, της προώθησης της δημιουργικής έκφρασης και της ενδυνάμωσης των δικαιωμάτων.

Τα μέτωπα νοιώθω ότι είναι αναρίθμητα. Η κοινωνία δεν θα έλεγες ότι έχει σύσσωμη ανοικτές τις αγκάλες της σε πρόσφυγες, αλλόθρησκους, Ρομά, ανάπηρους, αστέγους και αναξιοπαθούντες. Όμως η συμπερίληψη τους είναι ηθικό και νομικό της καθήκον. Ιδίως στην εκπαίδευση αποτελεί βασική αρχή που μπορεί να αποδώσει πολλαπλά οφέλη σε όλα τα παιδιά. Αρκεί να γίνεται συστηματικά και με κατάλληλη υποστήριξη.   

Τα σπουργιτάκια μου δεν λένε να σταματήσουν το πρωινό τους τραγούδι. Οι γείτονες στα γύρω σπίτια και διαμερίσματα ξυπνούν σιγά σιγά, κάποιοι θα φύγουν με βιάση για δουλειά, οι πιο πολλοί όμως θα περάσουν άλλη μια μέρα στο σπίτι, και θα αναμετρηθούν με τις αντοχές τους, την ποιότητα των σχέσεων τους, τους φόβους τους, αλλά και τις ιδέες για να επιβιώσουν την επόμενη μέρα.

Αυτή τη μέρα χρειάζεται να σκεφτούμε καλύτερα, όχι το πώς θα αποφύγουμε τους αθέατους άλλους, αλλά το πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε καλύτερα αντάμα, στην ίδια κοινωνία, ανακαλύπτοντας αλλά και αποκαλύπτοντας όλοι και όλες τον καλύτερό μας εαυτό, με κατανόηση και σεβασμό στον εαυτό των άλλων.

Quarantine with my thoughts to the invisible others

Α new day has dawned. The first hazy sunrays appear. Good morning tweets from the sparrows in my yard come to assure me that time has not stopped and the sun has fearlessly begun its journey one more time.

Today is an important day, as I feel healthy again. The “dance” of fever and headache of the last days has finally stopped. I get up. I stop in front of the hallway mirror and look abstractly at this familiar face of mine, reading its little wrinkles, now intensified by the battle of the previous days.

"It could be me; it could be you" I tell myself. In matters of health, no one is immune. And maybe this time of a global pandemic is a good occasion to evaluate our life choices, realize how small and weak we are, look closely at those around us; those whom we can see and those we cannot see, the invisible others.

I stroll around my house, taking a quick look at the endless pending issues that wait for me in every corner – things I have to do but haven't managed to do yet, arrangements, readings, writings… A sort of wealth, which, in the imposed social loneliness of our days, seems like a promise of "company".

I return to my mirror image. I reciprocate a smile. "You did it". And yet, a thousand ongoing challenges surround me.

My mind goes to my last trip to Lesvos, middle of March. We went there, together with the Hellenic Theatre/Drama and Education Network, to inspire our fellow teachers who are fighting for equal educational and social participation of refugee children, resisting racist logics, institutional and everyday practices. To strengthen the chain of solidarity together.

I think of the awesome kids of Moria's jungle I met there, in their own struggle for resistance, and admired them as I watched them playing with marbles or flying their self-made kites created from plastic bags, next to the tents that were meant to become their new home, indefinitely.

Then my mind goes to the children and teenagers settled in the dozens of refugee camps across the country, with or without their families; places where social exclusion – a result of recent governmental measures – is imposed in the most abrupt way; places overwhelmed by the fear that any outbreak of the virus will trigger the implementation of these measures and completely cut off their connection with society. The feeling of being "locked in" and entangled with a deadly virus on top, can only be suffocating.

My mind goes to prisons, where the exit of inmates is banned anyway; to penitentiaries and new "prisons" alike, where migrant and refugee individuals and families entering the country are now being driven to, deprived of their internationally guaranteed right to apply for asylum. In there, according to testimonies, the living conditions are inhuman and degrading.

It takes a huge struggle to claim the rights of the people who suffer next to us, and prevent the worst: a society of fear and hatred against foreigners and everything unfamiliar or different.

Do we have the tools to convince the younger generation that poison does not heal wounds? To help them understand and develop caring attitudes, approaches and practices for peaceful coexistence, mutual respect and agreement on the exercise of equal rights? Can we put theater and performing arts in the service of getting to know each other better? Do we realize to what extent such an inclusive pedagogical approach is necessary for the cohesion and prosperity of our society?

Today, I feel joy and gratitude, not only because I feel healthy again, but mainly because I have the human networks and their supportive tools at hand. For example, the Hellenic Theatre/Drama and Education Network, which, although having temporarily ceased its face to face meetings, it continues to organise online activities, preparing for the great struggle; that of animating children and youth to promote their creative expression and empowering them to understand and exercise their human rights.

The challenges are innumerable. Our society is far from lending a hand to refugees, persons of different religions, Roma, the disabled, the homeless or the afflicted. But their social inclusion is a moral and legal duty. Their educational inclusion, in particular, is a key principle that can bring multiple benefits to all children, as long as it is systematically implemented and appropriately supported.

My little sparrows won’t cease their morning song. My next-door neighbors are slowly waking up; some will leave in a hurry for work, but most of them will spend another day at home, confronted with their stamina, the quality of their family relationships, their fears, as well as their ideas and plans to survive the next day.

This day we need to think better, not how to avoid the invisible others, but how we can live together in the same society, discovering and revealing our best selves, in the spirit of understanding and respect for others.

Γιώργος Μόσχος / Giorgos Moschos

νομικός - εμψυχωτής, πρώην Συνήγορος του Παιδιού, μέλος του Πανελληνίου Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση  / former Children's Ombudsman, member of the Hellenic Theatre/Drama and Education Network

Ελλάδα / Greece

Γιώργος Μόσχος - 04/08/2020
cover-photo-2

Αντιδρώντας στο πένθος

Ελεάννα Γεωργίου

Αναιρώ αυθαίρετα και για πολύ λίγο τη συνθήκη που με θέλει μακριά απ’ το κομμάτι της ζωής μου, που λέγεται εργασία στο θέατρο κι επικοινωνία με τους ανθρώπους του, έχοντας απόλυτη επίγνωση ότι κανείς δεν γλίτωσε την ψυχική φθορά ούτε επιβεβαίωσε την ύπαρξή του μες στην επιβεβλημένη ανυπαρξία, ανταποκρινόμενος στην ευγενική πρόσκληση να δημοσιοποιήσει δυο σκέψεις. Όμως, scripta manent και τα ημερολόγια παντός τύπου είναι εδώ, σημεία αναφοράς και κατοχύρωσης του βιώματος για όσους τα έχουν ανάγκη.

Οι άνθρωποι μπροστά στην απώλεια γινόμαστε συχνά υπερδραστήριοι, πολυπράγμονες, αποκτούμε οριακά- ή και όχι- υπομανιακές συμπεριφορές για να μην έρθει η μελαγχολία που προκαλεί ο αποχωρισμός της πραγματικότητας όπως την ξέραμε. Τις μέρες αυτές προσωπικά βιώνω ένα πένθος πρωτόγνωρο και αφορά στη ματαίωση θεμελιωδών ελευθεριών μου. Των υπαρξιακών αλλά και των ιστορικά κεκτημένων (που πολύ με δυσκόλεψαν στην αποστολή των πρώτων μηνυμάτων, για να περάσω το κατώφλι του σπιτιού μου).

Καθένας προσπαθεί να εξημερώσει την αγριότητα με διαφορετικό τρόπο. Προσπαθεί να διαχειριστεί τη μάλλον ναρκισσιστική βεβαιότητα ότι όλα μπορούν να μείνουν ίδια, εκτός κι αν ο ίδιος επιλέξει να τα αλλάξει. Αυτές τις δύσκολες μέρες, μοιράζομαι πιο έντονα την αγάπη και την ευγνωμοσύνη μου στους ανθρώπους μου μέσα κι έξω απ’ το σπίτι μου. Δηλώνω ανοιχτή σε ό,τι μπορεί να με θρέψει τις μέρες της θλίψης μου, συμπεριλαμβανομένων πολλών ωρών σιωπής και ύπνου. Επίσης, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι τα θέατρα- πέραν της πνευματικής και ψυχικής θρέψης που μου παρέχουν, συνεχίζουν ν’ αποτελούν την αποκλειστική πηγή των εσόδων μου- φευ, είναι κλειστά χωρίς ξεκάθαρη προοπτική ανοίγματός τους, διαβάζω παράλληλα τρία βιβλία, κάνω γυμναστική με μια συμπαθέστατη Αμερικανίδα δασκάλα από ένα άλλο χρονο-σύμπαν, κοιτάζω με καχυποψία όλους ανεξαιρέτως τους περαστικούς (ναι, ακόμα και μικρά παιδιά, μωρά σε καρότσια κ.ο.κ.) που βρίσκονται στο διάβα μου για έναν ή κι… έξι διαφορετικούς λόγους, ενώ χάρη στο παγκόσμιο φαινόμενο "λίστες", περιηγούμαι σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, βλέπω παραστάσεις που δεν είχα προλάβει ή επιλέξει να δω στον χρόνο τους, και άλλες που θα ήταν δύσκολο έως αδύνατο να τις δω για χίλιους δυο λόγους.

Προ τριημέρου παρακολούθησα online τις «Τρεις αδερφές» σε σκηνοθεσία Τιμοφέι Κουλιάμπιν απ' το Κρατικό Ακαδημαϊκό Θέατρο Νοβοσιμπίρσκ της Ρωσίας. Μια παράσταση εξ ολοκλήρου στη νοηματική γλώσσα που με συγκλόνισε, όχι μόνο για την αδιαπραγμάτευτη καλλιτεχνική της αξία, αλλά για την υπενθύμιση ότι το θέατρο είναι αγαθό πρώτης ανάγκης.

Δηλώνω, όμως, ευθαρσώς ότι όσοι έχουμε καταφέρει μέχρι σήμερα να πάρουμε… τον χρόνο και τον χώρο μας, είμαστε απλώς τυχεροί. Κάπως έχουμε εξασφαλίσει ότι τα πάγια έξοδά μας θα συνεχίσουν να πληρώνονται· για ένα διάστημα έστω. Αυτή, όμως, δεν είναι μια κοινή πραγματικότητα. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη ματαίωση απ’ το να μην απαντώνται οι βασικές μας ανάγκες. 22.000 και πλέον πρόσφυγες, μετανάστες, αιτούντες άσυλο και οι εργαζόμενοι στις δομές της Μόριας κινδυνεύουν απ’ τη ραγδαία εξάπλωση του ιού, αφού δεν τηρείται καμία προϋπόθεση υγειονομικής ασφάλειας. Χθες ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ απηύθυνε έκκληση σε διεθνές επίπεδο για την προστασία των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών «στο σπίτι», καθώς οι καραντίνες που έχουν επιβληθεί για την αναχαίτιση της πανδημίας έχουν προκαλέσει αύξηση έως και 40% στην ενδοοικογενειακής βία.

Προσωπικά, δεν ξέρω με ποιους τρόπους μπορώ να προετοιμαστώ για την επόμενη μέρα. Για την ακρίβεια, δεν θέλω να ξέρω. Δεν οραματίζομαι το επόμενο βήμα. Το βρίσκω άκαιρο. Είμαι πολύ απασχολημένη προσπαθώντας ν' αντέξω την άγνοια, την αμηχανία, τον πόνο και τον φόβο που αισθάνομαι.

Μέχρι χθες πιανόμασταν, αγκαλιαζόμασταν, φοβόμασταν ό,τι απειλούσε τους ηλικιωμένους γονείς μας, τους καρκινοπαθείς/ασθματικούς/καρδιοπαθείς φίλους και συγγενείς μας, δεν κάναμε όμως ελιγμούς στον δρόμο για να αποφύγουμε την επαφή. Είχαμε ν’ αντιμετωπίσουμε άλλους "εχθρούς". Σήμερα η μάχη έχει διαφοροποιηθεί. Αφορά στην επιβίωσή μας, κι όταν αυτή θα πάψει να αφορά στην ασφάλεια της υγείας μας, θα μεταλλαχθεί κι αυτή σαν τον ιό. Ανησυχώ βαθιά για όσα δικαιώματα καταστρατηγηθούν αύριο στο όνομα της διαλυμένης οικονομίας. Σήμερα, όμως, υπάρχει ένα αίτημα: οφείλουμε να φροντίσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Σε όλα τα επίπεδα. Έχει απόλυτο νόημα ν’ αντέξουμε τον πόνο που μας προκαλεί μια τέτοια ρήξη στην πραγματικότητά μας και είναι απαράβατο δικαίωμά μας να το κάνουμε με τον τρόπο που μας ταιριάζει.

Δεν ξέρω πότε θα ξημερώσει η μέρα που θα συγκεντρωθούμε ξανά σ' έναν χώρο με τους ανθρώπους μας, να φάμε μαζί, να πιούμε, πότε θα παρακολουθήσουμε ένα θέαμα με ασφάλεια για την υγεία τη δική μας και των άλλων. Δεν πιστεύω στον ψυχαναγκασμό ότι πρέπει το τραύμα να μετουσιωθεί σε κάτι θετικό. Του αρκεί να πάρει τον χώρο του και να υπάρχει μέχρι να επουλωθεί. Αφού μετρήσουμε τις πληγές μας, τότε μόνο θα μπορέσουμε να κάνουμε το επόμενο βήμα. Ας είμαστε υγιείς, ας έχουμε θάρρος και μεγαλύτερη αυτο-επίγνωση για να επιβιώσουμε σε οποιαδήποτε περιπέτεια μας επιφυλάξει το μέλλον. Γιατί μέσα και σ' αυτή τη νέα συνθήκη, θα φανούν και πάλι τα υλικά απ’ τα οποία είμαστε φτιαγμένοι, η «πάστα» μας.

Δυο μωρά αγαπημένων μου φίλων γεννήθηκαν αυτή τη βδομάδα. Κι αν δε μπόρεσα να είμαι εκεί για να τους ευχηθώ από κοντά, ξέρω ότι ζήσαμε, τελικά, την εμπειρία με το ίδιο - αν όχι και με μεγαλύτερο βάθος και συγκίνηση. Όπως, άλλωστε, έγραψε και η αγαπημένη μου φίλη Δανάη «η ζωή όπως ο ιός εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα».

Υ.Γ. Δώστε αίμα. Έχουν μειωθεί τουλάχιστον κατά 40% οι μονάδες αίματος που συλλέγονται. Αν φοβάστε τα κέντρα αιμοδοσίας στα νοσοκομεία, αιμοληψίες πραγματοποιεί πλέον το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας και σε ανοιχτούς χώρους.

Ελεάννα Γεωργίου

Υπεύθυνη Επικοινωνίας θεατρικών παραστάσεων

Ελλάδα

Ελεάννα Γεωργίου - 04/07/2020
cover1

Η μεγάλη Παρασκευή

Παρασκευή Λυπημένου

Όταν ήρθε η είδηση του 1ου κρούσματος είπα "Τέλος, δεν ξαναπάω στη γιαγιά". Αναγκάζω και τον αδελφό μου να ακολουθήσει.

Είμαι η Παρασκευή και μένω στο δεξί διαμέρισμα του πρώτου ορόφου μιας πολυκατοικίας, μαζί με τους γονείς μου 47 και 58 χρονών (ποια ηλικία έχει ποιος πραγματικά δεν ξέρω!). Τέλος πάντων, στο ισόγειο μένει η συνονόματη γιαγιά, η «μεγάλη Παρασκευή». Είναι γεννημένη το ’33 – δεν λέμε τα  χρόνια της. Το ’33 είναι πιο κοντά στο ’73 που γεννήθηκε η μαμά μου ή στο ’93 που γεννήθηκε η αδελφή μου (καλά εδώ όχι και τόσο) ή τέλος πάντων σίγουρα ακούγεται καλύτερο σε όλους μας από το να λέμε x χρονών: μόνο η μαμά το λέει μερικές φορές για να μας συμφιλιώνει με την «πραγματικότητα» – το ενδεχόμενο της άμεσης απώλειας. Αλλά ούτε ο μπαμπάς, ούτε εμείς την ακούμε. Όχι γιατί δεν ξέρουμε το φυσικό μέλλον της εξέλιξής μας, αλλά γιατί να το σκεφτόμαστε ενώ ακόμη ζούμε; Κάθε δράμα στην ώρα του.

Στη γιαγιά λοιπόν, έχει φτιάξει ο αδελφός μου το «play room» του, για να αράζει με τους φίλους του και να παίζουν βιντεοπαιχνίδια ή να μιλούν κρυφά για γκόμενες με τους συνομήλικους 20χρονους φίλους του, λες και είναι κάτι σούπερ που πρέπει να μείνει κρυφό και μακριά απ' τα φώτα της δημοσιότητας. Το δωμάτιο του αδελφού μου είναι, με το που μπαίνεις στο σπίτι της γιαγιάς, αριστερά. Υπάρχει ένα μικρό χολ στην είσοδο της οικίας κι εκεί ακριβώς υψώνεται και το πρώτο τείχος. Η μεσόπορτα.

Η πόρτα αυτή όταν ανοίγει, πάντα σχεδόν, αποκαλύπτει τη γιαγιά να κάθεται στην τραπεζαρία της και είτε τη βλέπεις να καπνίζει και να βλέπει τηλεόραση, είτε να τρώει και να βλέπει τηλεόραση, είτε να βλέπει τηλεόραση και να δουλεύει στο εργοστάσιο παραγωγής που έχει – να στρίβει τσιγάρα αργά και βασανιστικά με τη βοήθεια της ταμπακιέρας. Η καθημερινότητα της γιαγιάς είναι να βλέπει τηλεόραση, ειδήσεις κυρίως (και να παρακούει τα πράγματα), να στρίβει, να καπνίζει, να τρώει, να κοιμάται σε περίεργες για εμάς ώρες και να πίνει το πρωινό της «καφούλι» στις 3 ή 4 το πρωί.

Η γιαγιά λοιπόν, έχοντας 8 παιδιά και 21 (αν δεν κάνω λάθος) εγγόνια, περιμένει μέσα στην ημέρα τη μαμά μου να της κάνει καμιά δουλειά και να της πάει φαγητό (γιατί πολλές φορές βαριέται να μαγειρέψει), τον μπαμπά με τον οποίο κάθονται στο τραπέζι και θαυμάζουν ο ένας τον άλλον με κάτω κείμενο "Αχ μανούλα μου πόσο μεγάλωσες" ή "Τον αληταρά, τώρα με βλέπει και νομίζει ότι ξεκούτιανα", τον αδελφό μου που είναι ο μικρότερος εγγονός της οικογενείας και "Είναι μικρό παιδί", κι εμένα.

"Η Παρασκευή δουλεύει;"

Είναι η στάνταρ ερώτηση της ημέρας και την απευθύνει σε όλους της φαμίλιας, από μία έως κάθε φορά που μας βλέπει.

Κάθε φορά που ανοίγω τη μεσόπορτα – σχεδόν ποτέ δεν την ακούει (είναι μια συρόμενη πόρτα, βαριά, που κάθε φορά την ανοίγω τόσο όσο για να περάσω, για να μην ακούω το θόρυβό της) –  με βλέπει και τρομάζει, κι ο τρόμος της συνδυάζεται σχεδόν ταυτόχρονα με ένα χαμόγελο που απλώνεται σαν βεντάλια κι ένα γαργαλιστικό ήχο. Είναι υπέροχο που γελάει:

1. Επειδή με βλέπει.

2. Επειδή με βλέπει και τρομάζει.

3. Επειδή κρύβει με το γέλιο την τρομάρα της.

"Πού είσαι Παρασκευή μου;"

Χαμόγελα, φιλάκια, "Πού να ‘μαι βρε γιαγιά ξέρεις" - αμέσως η δικαιολογία στο τραπέζι - και πριν προλάβω να τραβήξω την καρέκλα για να κάτσω, τσουπ η έγνοια της γιαγιάς: "Κάνα καλό παιδί βρήκες;"….

Και να σου τα τσιγάρα, οι ιστορίες απ' τα παλιά, για τα παιδικά της χρόνια,  τον απαγορευμένο έρωτα με τον παππού, τη χηρεία της στα 40, και και και...

Και αυτή η γυναίκα τώρα, που το παραθυράκι της ήμασταν εμείς, με τον ερχομό του κορονοϊού έχει ξεμείνει με την τηλεόραση, τα τσιγάρα, τον καφέ  και δύο δειλά ανοίγματα της μεσόπορτας, με τη μαμά ή τον μπαμπά με μάσκες, γάντια, κάλτσες, να της πηγαίνουν το φαγητό με όλες τις προϋποθέσεις υγιεινής που μπορούν να σκεφτούν, από το ποιος θα «ντυθεί» για να της προσφέρει το πιάτο και ποιος θα ανοίγει πόρτες και θα πιάνει τα πόμολα κλπ κλπ. Φρίκη!

Η γιαγιά βέβαια στην αρχή, όταν τους έβλεπε γελούσε. Της φαίνονταν τόσο αστείοι έτσι όπως είναι «φασκιωμένοι» όπως λέει. Αυτές τις μέρες – μετά από 3 βδομάδες σχεδόν καραντίνας – άρχισε να σκέφτεται το θάνατο.

«Θα με σκοτώσει αυτό Αλέκο;»

«Μάνα, αυτό σκοτώνει και νέους».

Και νομίζω – γιατί τόσο καιρό δεν την έχω δει αλλά την ξέρω – κάπως έτσι έπαψε και να το σκέπτεται. Ξέρω ότι περιμένει πλέον το καλοκαίρι να πάμε Αμφιλοχία, στον "ευλογημένο τόπο μάνα!"

"Ναι, ναι"…

Παρασκευή Λυπημένου

Θεατρολόγος, Βοηθός Σκηνοθέτη

Ελλάδα

Παρασκευή Λυπημένου - 04/06/2020
cover-photo-1

Waiting for the green light

Dimitris Daskas

(For Greek and French scroll down)

In the amateur theatre labs where I have worked from time to time, there is a pattern somewhat repetitive. A behavior, almost a tick, which can come from any participant: deeply motivated or indifferent, energetic or reserved. This behavior has nothing to do with the participants' educational, economic, or social level.

When this tick occurs, it dissolves any concentration, any teamwork, any moment of coordination or inspiration achieved at that time by the participants.

It blocks the flow, the instinctive spontaneity, the connection of the "guilty" with their emotions, as well as their connection with the group. It restricts their imagination and creativity, though at first it gives the impression of achieving the exact opposite.

Of course, the word "guilty" is an exaggeration, as we’re talking about a normal, human process. In all honesty, I can say that in the theatre companies I have worked as an actor, it is often me the one carrying  this "childhood illness" - maybe that's why I easily recognize it when I come across it, and I understand how much harm it can do.

What is this behavior?

The comment.

The need for comment.

Comment on everything.

On everything that happens during class, from our rehearsal clothes and the exercises we do, to improvisations and scenes.

But also on everything that goes on out of class - late buses, hard-to-find parking spots, professional concerns. Information coming and exploding like small bombs of tension and dispersion at any time, even during rehearsal.

My reaction to all this varies. Initially, I was responding to any comment by another one, maybe out of a need to win the group, especially if the group was new. Later, I just asked them politely not to comment so as not to destroy what was being created between the more concentrated participants. Lately, I prefer, as far as possible, to just continue my work, trying to reinforce what is happening on stage so as to help it overcoming the "attack" of the comment virus. (See what I did there?)

Recently I started telling the workshops’ participants this:

During these few moments that we spend together, allow yourself, to have no need to comment. No need to say something clever. No need to take a distance from what’s going on in order to express an opinion. Enter the event and observe it from the inside. Relax your mind from the constant pressure to make the fastest, the smartest, the most accomplished, the most successful, the funniest, the most subversive comment. Allow your mind to be silent for a while.

Be silent for a while.

Just listen and act.

The problem is that if we pause for a while, if we do nothing, we feel embarrassed.

Here we are.

The comments intend to kill this very embarrassment. To save us from it.

This period of quarantine we live in, reminds me of the moments I drive in the city and suddenly I have to stop before a red light. I have fifteen seconds of waiting. Dead time. Embarrassed. I usually turn on my cellphone in those fifteen seconds in order to kill this embarrassment. Because I can't stand it. Right there, before the red light, in those fifteen seconds of dead time that we DO NOTHING, that our frenzied pace has been paused, it’s possible that we just crumble and burst into tears. In an ordinary day. Because we do not control what is born of this embarrassment. Although it is something born inside us.

But in the theater, we want to see what will be born of this embarrassment, of this dead time.

We want to see things coming up, things we have not foreseen.

What does this have to do with what we are living now and quarantine diaries?

I feel that it's a very noisy quarantine, full of comments, full of words.

Words that serve to hide, not to reveal.

A quarantine with a great need to prove that we exist as artists and not only. A great need to show the whole world how we go about indoors, a great need to show that we are needed, that our creative appetite has not stopped, that we still deserve to exist even while theaters are closed, that we must not be forgotten, a great need to convince that this time is not useless for us, but we continue to produce masterpieces for viewers. Any viewers. The televiewers. Wherever they are, and by whatever means we can reach them.

A great need to make noise.

Maybe because silence has something frightening, or just something unfamiliar.

But it’s ok.

I want to see where this fear will take us.

I work in performing arts and my work, by definition, has a lot of contact, a lot of communication, a lot of extroversion. And this extroversion often becomes just fuss, noise and scattering.

It’s about time to pick up my pieces, take a moment to look and listen to what's going on.

What's happening outside and inside me.

Without comments.

It’s time to enjoy this luxury of quiet time.

It's quiet, not dead.

The time it takes to rest, empty, digest, transform, and re-enter the creative process when the time comes. This time is needed.

To enjoy even the time to work now on myself.

This is probably an artist's most fundamental tool.

Let us clear our eyes, our ears, our minds in order to better receive and understand the new world we will encounter when this quarantine is over. In order to be able to act within it, too.

Because it seems that it's going to be quite a different one.

And in this different world, we will definitely need something even more perceptive and strong than mere comments, to get by as human beings, and be really creative as artists.

Περιμένοντας ν'ανάψει το πράσινο

Στα εργαστήρια ερασιτεχνών ενηλίκων που έχω κατά καιρούς δουλέψει, υπάρχει ένα μοτίβο που κάπως επαναλαμβάνεται. Μια συμπεριφορά, ένα τικ σχεδόν, που μπορεί να έρθει από οποιουσδήποτε συμμετέχοντες: τόσο από τους ορεξάτους όσο και από του αδιάφορους, τόσο από τους πιο ενεργητικούς όσο και από τους πιο κρατημένους. Η συμπεριφορά αυτή εμφανίζεται ανεξαρτήτως μορφωτικού, οικονομικού, ή κοινωνικού επιπέδου των συμμετεχόντων.

Το τικ αυτό, όταν εμφανίζεται, διαλύει οποιαδήποτε συγκέντρωση, οποιαδήποτε ομαδικότητα, οποιαδήποτε στιγμή συντονισμού ή έμπνευσης έχει επιτευχθεί εκείνη τη στιγμή από τους συμμετέχοντες.

Μπλοκάρει τη ροή, τον ενστικτώδη αυθορμητισμό, την επαφή του «ενόχου» με το συναίσθημα του, καθώς και την επαφή του με το σύνολο. Περιορίζει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του, παρ’ όλο που εκ πρώτης όψεως δίνει την εντύπωση ότι κάνει το ακριβώς αντίθετο.

Φυσικά,  η λέξη «ένοχος» είναι υπερβολική, γιατί πρόκειται για μια φυσιολογική, ανθρώπινη διαδικασία. Με πάσα ειλικρίνεια, μπορώ να πω ότι στους θιάσους που έχω δουλέψει, συχνά ο φορέας αυτής της «παιδικής ασθένειας» είμαι εγώ – ίσως γι’ αυτό το αναγνωρίζω εύκολα ως συμπεριφορά όταν το βλέπω, και καταλαβαίνω πόσο κακό μπορεί να κάνει.

Ποια είναι αυτή η συμπεριφορά;

Το σχόλιο.

Η ανάγκη για σχολιασμό.

Σχολιασμό των πάντων.

Όλων αυτών που γίνονται μέσα στην ώρα του μαθήματος, από τις φόρμες που φοράμε και τις ασκήσεις που κάνουμε, μέχρι τους αυτοσχεδιασμούς και τις σκηνές.

Αλλά και όλων αυτών που γίνονται εκτός μαθήματος - το λεωφορείο που άργησε, η θέση για πάρκινγκ που βρέθηκε με δυσκολία, οι επαγγελματικές ανησυχίες. Πληροφορίες που έρχονται και σκάνε σαν μικρές χειροβομβίδες έντασης και διάλυσης σε οποιαδήποτε άσχετη στιγμή, και κατά τη διάρκεια ή της πρόβας.

Η αντίδραση μου σε όλα αυτά ποικίλει. Αρχικά, έμπαινα στη διαδικασία να απαντήσω στο σχόλιο με σχόλιο, από ανάγκη ίσως να κερδίσω την ομάδα, ειδικά αν η ομάδα ήταν καινούρια. Αργότερα, απλώς παρακαλούσα να μη σχολιάζουν για να μη αποσυντονιζόμαστε και καταστρέφουμε αυτό που πήγαινε να δημιουργηθεί μεταξύ μας. Τελευταία, προτιμώ, όσο γίνεται, απλώς να συνεχίζω τη δουλειά μου, προσπαθώντας να ενισχύσω αυτό που γίνεται στην άσκηση για να μπορέσει να υπερκεράσει την μικρή «επίθεση» που δέχεται από τον ιό των σχολίων. (See what I did there?)

Αυτό που άρχισα να λέω πρόσφατα στους συμμετέχοντες στα εργαστήρια αυτά είναι το εξής:

Επιτρέψτε στον εαυτό σας, αυτές τις λίγες στιγμές της εβδομάδας που βρισκόμαστε, να μην έχει την ανάγκη να σχολιάσει. Να μη χρειάζεται να πει κάτι έξυπνο. Να μη χρειάζεται να πάρει απόσταση από τα γεγονότα για να εκφέρει άποψη. Μπείτε μέσα στο γεγονός και παρατηρήστε το εκ των έσω. Ξεκουράστε τον μυαλό σας από τη συνεχή πίεση να κάνει το πιο γρήγορο, το πιο έξυπνο, το πιο εύστοχο, το πιο πετυχημένο, το πιο αστείο, το πιο ανατρεπτικό σχόλιο. Επιτρέψτε στο μυαλό σας να σωπάσει για λίγο.

Σωπάστε λίγο.

Μόνο ακούστε και δράστε.

Μόνο που αν σωπάσουμε για λίγο, αν δεν κάνουμε τίποτα, θα νιώσουμε αμήχανοι.

Εδώ είμαστε.

Τα σχόλια έχουν στόχο να σκοτώνουν αυτήν ακριβώς την αμηχανία. Να μας γλυτώσουν από αυτήν.

Η περίοδος του εγκλεισμού που ζούμε, μου θυμίζει τη στιγμή που οδηγάω στην πόλη και ξαφνικά με πιάνει κόκκινο. Έχω δεκαπέντε δευτερόλεπτα αναμονής. Νεκρού χρόνου. Αμηχανίας. Συνήθως ανοίγω το κινητό μου σε αυτά τα δεκαπέντε δευτερόλεπτα για να σκοτώσω αυτή την αμηχανία. Γιατί δεν την αντέχω. Εκεί, στο κόκκινο φανάρι, μέσα σε αυτά τα δεκαπέντε δευτερόλεπτα νεκρού χρόνου που ΔΕΝ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΙΠΟΤΑ, που ο φρενήρης ρυθμός μας έχει μπει σε pause, μπορεί απλώς να μας πιάσουν τα κλάματα και να καταρρεύσουμε. In an ordinary day. Γιατί αυτό που θα γεννηθεί από αυτή την αμηχανία δεν το ελέγχουμε. Κι ας είναι κάτι που γεννιέται από μέσα μας.

Όμως εμείς στο θέατρο θέλουμε να δούμε τι θα γεννηθεί από αυτή την αμηχανία, από αυτόν το νεκρό χρόνο.

 Θέλουμε να προκύπτουν πράγματα που δεν έχουμε προβλέψει.

Τι σχέση έχει αυτό με αυτό που ζούμε τώρα και με τα ημερολόγια καραντίνας;

Έχω την αίσθηση ότι είναι μια καραντίνα με πολύ θόρυβο, πολλά σχόλια, πολλά λόγια.

Πολλά λόγια που χρησιμεύουν στο να κρύψουν, όχι στο να φανερώσουν.

Μια καραντίνα με πολλή ανάγκη να αποδείξουμε ότι υπάρχουμε ως καλλιτέχνες αλλά και γενικότερα. Πολλή ανάγκη να δείξουμε σε όλον τον κόσμο πώς περνάμε κλεισμένοι μέσα, πολλή ανάγκη να δείξουμε ότι είμαστε απαραίτητοι, ότι δεν έχει σταματήσει ο δημιουργικός μας οίστρος, ότι αξίζουμε ακόμα να υπάρχουμε ακόμα και όσο τα θέατρα είναι κλειστά, ότι δεν πρέπει να μας ξεχάσουν, πολλή ανάγκη να πείσουμε ότι αυτός ο χρόνος για μας δεν είναι νεκρός, αλλά συνεχίζουμε να παράγουμε αριστουργήματα για τους θεατές. Τους όποιους θεατές. Τους τηλεθεατές. Όπου κι αν βρίσκονται, και με όποιο μέσο κι αν μπορέσουμε να τους φτάσουμε.

Πολλή ανάγκη για πολύ θόρυβο

Ίσως επειδή η σιωπή έχει κάτι το τρομαχτικό, ή απλώς κάτι το ανοίκειο.

Δεν πειράζει όμως.

Θέλω να δω πού θα με πάει αυτός ο τρόμος, αυτή η έλλειψη οικειότητας.

Ασχολούμαι με μια παραστατική τέχνη και η δουλειά μου, εξ ορισμού, έχει πολλή επαφή, πολλή επικοινωνία, πολλή εξωστρέφεια. Κι αυτή η εξωστρέφεια μεταβάλλεται συχνά σε φασαρία και σκόρπισμα.

Ώρα να μαζέψω τα κομμάτια μου, να καθίσω λίγο να δω και να ακούσω τι συμβαίνει.

Τι συμβαίνει τόσο έξω, όσο και μέσα μου.

Χωρίς σχόλια.

Να απολαύσω αυτή την πολυτέλεια του ήσυχου χρόνου.

Ήσυχος είναι, δεν είναι νεκρός.

Ο χρόνος που χρειάζεται το μέσα μου για να ξεκουραστεί, να αδειάσει, να χωνέψει, να μετασχηματίσει και να ξαναμπεί στη φάση της δημιουργίας, όταν έρθει η ώρα. Είναι απαραίτητος αυτός ο χρόνος.

Να απολαύσω ακόμα και το χρόνο να δουλέψω τώρα μόνος  με τον εαυτό μου.

Αυτό είναι ίσως το βασικότερο εργαλείο ενός καλλιτέχνη.

Ας καθαρίσουμε τα μάτια μας, τα αυτιά μας, το μυαλό μας για να υποδεχτεί και να καταλάβει καλύτερα τον νέο κόσμο που θα συναντήσουμε όταν τελειώσει αυτός ο εγκλεισμός. Και να μπορέσουμε να δράσουμε μέσα σε αυτόν.

Γιατί, απ’ ό,τι φαίνεται, θα είναι ένας πολύ διαφορετικός κόσμος.

Και σε αυτόν τον διαφορετικό κόσμο, μάλλον θα χρειαστούμε κάτι πολύ περισσότερο και πολύ πιο οξυδερκές από απλά σχολιάκια, για να τη βγάλουμε καθαρή ως άνθρωποι, και να δημιουργήσουμε ως καλλιτέχνες.

En attendant de passer au vert

Au sein des ateliers amateurs dans lesquels j’ai travaillé, on relève un procédé qui se répète encore et encore. Un comportement, presque un tic, que l’on retrouve chez n'importe quel participant: du plus motivé au plus indifférent, du plus énergique au plus discret. Ce comportement se manifeste quel que soit le niveau d’éducation, économique ou social des participants.

Lorsqu'il apparait, ce tic dissout en un instant toute concentration, tout travail d'équipe, tout niveau de coordination ou d'inspiration atteint à ce moment-là par les participants.

Il bloque tout flux, toute spontanéité instinctive, tout échange du "coupable" avec ses propres émotions, ainsi que tout échange avec le groupe. Cela limite son imagination et sa créativité, même si à première vue on a l'impression que c’est exactement le contraire.

Bien sûr, l’utilisation du terme «coupable» est excessive, puisque par ailleurs, il s'agit d'un processus on ne peut plus humain. En toute honnêteté, je dois avouer que dans la plupart des troupes avec lesquelles j'ai collaboré, j’ai souvent été le porteur de cette "maladie infantile" - c'est sans doute pour cela que je le reconnais tout de suite ce type de comportement, et je comprends à quel point il peut nuire.

Quel est donc ce comportement?

Le commentaire.

La nécessité de commenter.

Des commentaires sur tout.

Sur tout ce qui se passe pendant le cours, en allant de nos tenues aux exercices jusqu’ aux improvisations et aux scènes.

Mais aussi sur tout ce qui arrive en dehors du cours - le retard du bus, la difficulté de trouver une place pour se garer, les préoccupations professionnelles. Des informations qui fusent et explosent comme de petites grenades de tension et de déconcentration à tout moment, tout au long de la répétition.

J’ai réagi de manière variable à ce phénomène. Au début, j’avais tendance à répondre au commentaire par un commentaire, peut-être par besoin de gagner le groupe, surtout s’il s’agissait d’un nouveau groupe. Plus tard, je me suis contenté de demander gentiment de ne pas commenter pour ne pas déconcerter les membres du groupe et pour ne pas détruire ce qui était en train de se créer. Dernièrement, je préfère, dans la mesure du possible, simplement continuer mon travail, en essayant de mettre l’accent sur ce qui est sur le point de naitre sur scène afin que la petite attaque du virus commentateur puisse être dépassée. (See what I did there ?)

Récemment, j'ai commencé à dire aux participants de ces ateliers:

Autorisez-vous, pendant ces quelques instants de la semaine où nous nous retrouvons, à ne pas avoir besoin de commenter. A ne pas avoir besoin de dire quelque chose d'intelligent. Vous n'avez pas besoin de vous distancier des faits pour exprimer une opinion. Entrez dans l'événement et observez-le de l'intérieur. Eloignez votre esprit de cette pression constante qui consiste à faire le commentaire le plus rapide, le plus intelligent, le plus accompli, le plus réussi, le plus drôle, le plus subversif. Permettez à votre esprit de rester silencieux pendant un certain temps.

Restez silencieux.

Ecoutez et agissez.

Or, lorsque nous faisons une pause pendant un certain temps, lorsque nous ne faisons rien, nous nous sentons gênés.

Et nous y voilà.

Les commentaires ont justement comme objectif de tuer cet embarras. De nous en sauver.

La période du confinement que nous vivons actuellement, me rappelle le moment où le feu passe au rouge. J'ai quinze secondes d'attente. De temps mort. Je m’ennuie. Pendant ces quinze secondes, d’habitude,  j'allume mon portable pour tuer cet ennui. Parce que je ne peux pas le supporter. C’est là, juste devant le feu rouge, pendant ces quinze secondes de temps mort où l’on ne fout rien, où le rythme effréné est interrompu, là,  il se peut que l’on éclate en sanglots et que l’on s'effondre. N’importe quel jour. Parce que ce qui donne naissance à cet ennui, on ne le contrôle pas. Malgré le fait qu’il naisse en soi.

Mais nous, au théâtre, nous voulons voir ce qui naitra de cette gêne, de ce temps mort.

Nous voulons que se produisent des choses que nous n'avons pas prévues.

Qu'est-ce que cela a à voir avec ce que nous vivons actuellement et les journaux de confinement?

J'ai l'impression que ce confinement fait trop de bruit, trop de commentaires, trop de mots.

Trop de mots qui servent à cacher, pas à révéler.

Un confinement avec un grand besoin de prouver que nous existons en tant qu'artistes et pas que. Il y a un grand besoin de montrer au monde comment nous passons notre temps chez nous, un grand besoin de montrer que nous sommes indispensables, que notre appétit créatif ne s'est pas arrêté, que nous méritons toujours d'exister même lorsque les théâtres sont fermés, un grand besoin de faire du bruit pour que l’on ne nous oublie pas, de convaincre que ce temps n'est pas un temps mort pour nous, mais que nous continuons à produire des chefs-d'œuvre pour les spectateurs.

N’importe quels spectateurs.

Des téléspectateurs.

Où qu'ils se trouvent et par tous les moyens, nous pouvons les atteindre.

Un grand besoin de faire trop de bruit

Peut-être parce que le silence a quelque chose d’effrayant, ou juste quelque chose d’inhabituel.

Mais ce n’est pas grave.

Je veux voir où ira cet effroi.

Je travaille dans les arts performatifs et mon travail, par définition, est beaucoup dans le contact, beaucoup dans la communication, beaucoup dans l’extraversion. Et cette extraversion se transforme en bruit et en diffusion.

Maintenant, l’heure est venue de ramasser les morceaux, de prendre un moment pour regarder et écouter ce qui se passe.

Ce qui se passe à l'extérieur et à l'intérieur de moi.

Sans commentaire.

Profiter du luxe de ce temps calme.

C'est un temps calme, pas mort.

Du temps qu'il faut à mon fort intérieur pour se reposer, se vider, digérer, transformer les stimuli et rentrer dans la phase créative le moment venu. Ce temps est nécessaire.

Profiter même du temps pour travailler sur moi-même.

C'est probablement l'outil le plus élémentaire d'un artiste.

Nettoyons nos yeux, nos oreilles, nos esprits pour recevoir et mieux comprendre le nouveau monde que nous rencontrerons lorsque ce confinement sera terminé. Et pour pouvoir agir en son sein.

Parce que, semble-t-il, ce sera un monde très différent.

Et dans ce monde différent, nous aurons besoin de quelque chose en plus,  de beaucoup plus perspicace  que de simples commentaires, pour nous en sortir en tant qu'humains et pour créer en tant qu'artistes.

Dimitris Daskas

Actor

Greece/France

Dimitris Daskas - 04/05/2020
cover-photo

Σκέψεις έξω από την πλατεία

Δημήτρης Κουτσούμπας

4 Απριλίου 2020

Σήμερα έχει γενέθλια ο Μήτσος. Τώρα δύσκολο αυτό. Υπάρχει μόνο παρελθόν, αφού το παρόν είναι σε παύση και το μέλλον δεν έχει έρθει. Άραγε πόσο δύσκολο είναι να μεγαλώσεις έναν χρόνο, χωρίς ο χρόνος να προχωρά; Δύσκολο να είσαι ακριβής στην ώρα αυτές τις μέρες. Κάτι που εμένα μου αρέσει πολύ. Μου αρέσει να είμαι ακριβής.

Οκτώ και σαράντα ανοίγουν οι πόρτες, πρώτη ανακοίνωση.

Οκτώ και πενήντα η δεύτερη ανακοίνωση.

Εννιά η τρίτη, σκοπός να ξεκινήσουμε και πέντε.

Πόσο μου την σπάνε οι αργοπορημένοι!

Τελικά, πόσο να είναι ο Μήτσος 30 ή 31;  Και αν είναι σε παύση και σε κατ’ οίκον περιορισμό ο χρόνος, γιατί να έχει κάποιος γενέθλια; Δεν πειράζει να αργοπορήσουν τα γενέθλια για φέτος.

Τον Μήτσο τον γνώρισα σε ένα θέατρο στο Μεταξουργείο, έτρεχε τα φώτα. Φώτα που τρέχουν και ζωές σταματημένες, γενέθλια που έρχονται και καλοκαίρια που καθυστερούν.

Α ναι, τα καλοκαίρια με τον Μήτσο δουλεύαμε μαζί και στην Πειραιώς. Ο χρόνος τρέχει αλλιώς στην Πειραιώς. Ο χρόνος και ο χώρος, κάπως να δεις συνδέονται λένε οι φυσικοί, εγώ ξέρω ότι από τον Δ στα ταμεία και πίσω το έκανα σε 8,5 λεπτά και ήμουν πολύ γρήγορος, ο Μήτσος το έκανε 10 και η Θώμη το έκανε 9 και είναι μεγάλος ο χώρος της Πειραιώς.

Τρέχοντας έφευγε το καλοκαίρι και αργά μάλλον θα μας έρθει. Ακόμα και τότε στον Η με εκείνο το έργο της Σάρα Κέην, ξεκίναγε το βράδυ και βλέπαμε ξημέρωμα, το πιο ωραίο ξημέρωμα στην Πειραιώς, ακόμα και τότε γρήγορα έφυγε. Άραγε μόνο τα δικά μου γενέθλια έρχονται στην ώρα τους;

Εκεί στην Πειραιώς με τον Μήτσο και όλους τους άλλους ο χρόνος τρέχει αλλιώς. Ακόμα και να έχεις χάσει όλα τα μέσα, ακόμα και εξεταστική να έχεις το πρωί, υπάρχουν οι πράσινες άχρονες καρέκλες μία τελευταία στάση πριν ο χρόνος ξεκινήσει ξανά. Η δική μου η καρέκλα είναι μαύρη και μάλλον γι αυτό και δεν με βοηθά με τον χρόνο αυτές τις μέρες.

Ο Μήτσος σήμερα έχει γενέθλια, αλλά δεν του αρέσει να του λένε χρόνια πολλά. Δύο ώρες και είκοσι λεπτά χωρίς διάλειμμα αλλά όλοι έχουν παγώσει, οι θεατές, οι ηθοποιοί, οι τεχνικοί, μόνο εγώ έξω από την πόρτα περιμένω να τελειώσει η παράσταση.

Δημήτρης Κουτσούμπας

Ταξιθέτης, Καλλιτεχνικός συντονιστής ΚΣΟΤ

Ελλάδα

Δημήτρης Κουτσούμπας - 04/04/2020
Ronn Burton_image

The Stream of my Consciousness, 2nd of April, 11pm

Ronn Burton

photo credit: Dollar Gill

The clock strikes 

11 

sway 

joints crackle 

pinpoints of light through lace 

ascend 

rise 

lift beyond 

the light flickers 

soft glow of a blue screen we now call home 

cut to black 

…

The panels align 

the clocks freeze 

arching, compressing 

the false world - the fabric of society loosely drapes

…

we reach into our screen, longing for connection 

forced 

arch 

align, swirl, out of alignment 

shadow play 

…why should I get off the couch? 

…

…

The flickering green light of the internet modem signals our only movement forward 

the glow

hidden faces stare back through pockets of fabric 

the breath becomes shallow 

the lampshade - tattered and torn - mirroring the fragments of our collective souls 

but are we broken? 

…

…I feel broken 

…and yet

…

The breath quickens 

shallow yet 

steady 

lift and release 

open your neck 

inhale 

aaahhh 

there you will find it 

in the inspiration 

close your eyes 

do you hear it? 

The pulse of the planet equalizing 

harmonizing 

relaxing 

coinciding 

listening 

for the first time in many moons 

releasing the grip 

lengthening the stride 

opening 

stretching the sinew 

fingertips touch (even from 6 feet apart)

…

…

Why? 

Why now? 

Why us? 

…

…

What is there to learn? 

What is there to hear? 

The legs tremble 

there is unrest 

pulsing 

finding a new rhythm 

and suddenly

The eyes open 

clarity 

this is why 

the inner silence is why 

the small quiet simple voice is why 

you are why 

I am why 

we are why

And now, to …

?

!

.

,

Ronn Burton

Director, Actor, Teaching Artist

USA

Ronn Burton - 04/03/2020
cover-photo

A love letter from Italy

Micaela Casalboni

(For Greek, scroll down)

Dear Diaries,

these are unexpected days, days that I had never thought to see, days that I don’t know how (or am afraid) to process, days that I cannot describe.

One of our friends and partners in Bologna, Lella Di Marco from the NGO Annassim (an association of women from both sides of the Mediterranean), asked me to tell what’s happening to me and around me in these days for a magazine on anthropology. My first reaction to the question was denial: we have already too much “telling” all around now in Italy: on TV, the internet, among the people. Everybody talks, reports, makes hypotheses, complains, criticizes, or creates, smiles, gives advices, is optimistic, is pessimistic.

While, in the streets, the reigns of silence prevail. More silence than usual at least.

Dear Diaries, I belong to those – those “happy few”, to misquote Elsa Morante – who deeply love the work they do. The consequence is that a lot of involvement, effort, passion, satisfaction, self-denial come along with our work, even if it is complex, fragile, and not enough socially recognized, at least in my homeland.

I belong to those for whom work stopped on February 23rd 2020. And our work being a huge part of our lives, a huge part of our lives has stopped since more than a month now.

I can’t tell exactly, not yet, what this means, or how I feel. At the moment, I can only describe what’s happening. And this description – I realize this now – is also a love letter to many people involved, including you, dear readers from all over the world.

I make theatre along with more than 30 professionals in our group (actors, directors, playwrights, teachers, but also technicians, organizers, administrators). We make theatre not only on stage, but also in the city; not only with other artists, but also with the community; not only having art as the goal, but also embracing art as an extraordinary tool for dialogue, participation and active citizenship.

We have thousands of people of any age, origin, or background, who make theatre this way with us every year, in our local area, but also around Italy and abroad.

All the keywords of such a way of meaning and practicing art are now clearly at risk because of the measures preventing the diffusion of CoViD-19: presence, body, action, commonality, contact, breath, exchange, creation, collective, mixing (people, ages, cultures, experiences, status).

Only one word isn’t at risk, even if it is for sure strongly challenged: listening.

On the first Saturday of forced closure of the venue we run, ITC Municipal Theatre of San Lazzaro di Savena (a small city near Bologna), we felt compelled to fill the void left by the cancelled event, so we decided to share one of our older shows. We launched a Facebook poll asking our audience to choose one, then made it available online.

Later we tried to activate other ways to keep in touch and feed the relationship with the people of our community, who are not mere “spectators”, because their “being there” has always been active, even on a normal Saturday night of a normal theatre season.

It’s a matter of proximity, a matter of listening (here comes the magic word again!), a matter of cultivating more than of making culture, in the sense that we reciprocally cultivate each other, ourselves and our community members, in a deep and trustful relationship: there are theatre (or circus, or dance, or magic) students that have been with us once a week since a few months, or since 20 years; there are parents and teachers of any educational level who follow their kids and teens along the path of growing through the arts; there are the organizations we collaborate with; there are the small and the huge projects of participatory arts, like The Words and the City, Future Masters or Politico Poetico, which was interrupted on February 23 as well.

After the initial shock and the effort to re-programme, recover, try to predict (an effort that made us work even more than usual, although behind closed doors), now it’s clear that all of this won’t finish anytime soon, that it will spread globally, that it is and will be an epoch-making event.

So, we initiated an online community: more than proposing “municipal-theatre-like” contents, the community is offering everyone a space for participation, listening and getting in touch in the distance. Daily, we all post short readings, kitchen recipes, articles, documentaries, theatre pieces and all sorts of bibliographic, video and audio resources we think might be of interest. But we also visit the group to say hello, to share pictures of theatre lessons or shows made together, to make comments, laugh, open up, be afraid, be together.

What will “the day after” look like?

Of course, none of us can tell. But, of course, as weeks go by, it becomes certain that everything will be different. Our cities, our ways of being together will be different. Surely for a long time, maybe forever. Our work will be different, it will be at risk, sometimes even at risk of extinction, because the sector was already fragile before the virus.

Priorities will be different; they are already changing.

On the one hand, maybe, empathy and the capacity of understanding the other’s suffering will rise; on the other hand, maybe, the already dominant selfishness of individuals and States will rise as well (“Now we have the virus to fight against, we cannot deal with what happens at the Greek borders or in Syria”).

What will “the day after” look like?

Personally, I can’t afford to ask myself this question. I really can’t. If I went deep into this abyss, I know I would lose myself. So, I try to be in the present, I read, move (at home), exercise, give my small contribution in cultivating our community, run a regular life ( “at last!”, someone would say, given that our life is usually everything but regular).

Last week, one friend of our theatre lost a dear one because of the virus. He wasn’t able to say goodbye, dress her up, bring a picture of her for the tombstone. All he could was share his sorrow and rage in the theatre group chat. A huge stone fell in the quiet lake of that sunny, nice group of people. But, immediately after that, the group tightened around him in the most moving, discreet, open, available, empathetic way.

Now the dead are near us. Now they are no longer “in the news”, images of poor shipwrecked people travelling on unsafe and unjust boats or poor patients in the intensive care.

Now the dead are coming near us, they are concerning us greatly, they are mirroring us.

What kind of humanity will come out of this, we’ll find out day by day. I want to think it will be a more just one, more caring for the others; maybe more traumatized and aching, but more sympathetic.

And I think that we, the people coming from this fragile sector, can all do a lot about this, to rebuild mutual trust, relationship, commonality, listening.

Love,

Micaela

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ένα γράμμα, από την Ιταλία με αγάπη

Αγαπητά ημερολόγια,

Αυτές τις μέρες δεν τις περίμενα ποτέ, είναι μέρες που δεν ξέρω πώς (ή φοβάμαι) να επεξεργαστώ, μέρες που δεν μπορώ να περιγράψω.

Μια φίλη και συνεργάτης από τη Μπολόνια, η Lella Di Marco από τη ΜΚΟ Annassim (οργανισμός που δουλεύει με γυναίκες που ζουν στις δύο μεριές της Μεσογείου) μου ζήτησε να γράψω για ένα περιοδικό ανθρωπολογίας και να μοιραστώ τι συμβαίνει μέσα και γύρω μου αυτές τις μέρες. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν άρνηση: μιλάμε ήδη πάρα πολύ γι’ αυτό που μας συμβαίνει εδώ στην Ιταλία. Παντού, στην τηλεόραση, διαδικτυακά, μεταξύ μας. Όλοι μιλάνε, αναμεταδίδουν, κάνουν εικασίες, παραπονιούνται, κριτικάρουν, ή δημιουργούν, χαμογελούν, δίνουν συμβουλές, είναι αισιόδοξοι, είναι απαισιόδοξοι.

Την ίδια στιγμή, στους δρόμους, κυβερνά το βασίλειο της σιωπής. Περισσότερη σιωπή απ’ όση έχουμε συνηθίσει τουλάχιστον.

Αγαπητά ημερολόγια,

Ανήκω σε αυτούς – αυτούς τους λίγους «τυχερούς» για να παραφράσω την Elsa Morante – που αγαπούν βαθιά τη δουλειά που κάνουν. Όλη αυτή η εμπλοκή, η προσπάθεια, ο ενθουσιασμός, η ικανοποίηση, η αυταπάρνηση είναι βασικά συστατικά μιας δουλειάς σύνθετης, εύθραυστης και όχι όσο της πρέπει κοινωνικά αναγνωρισμένης, τουλάχιστον εδώ στην πατρίδα μου.

Ανήκω σε αυτούς που η δουλειά τους σταμάτησε στις 23 Φεβρουαρίου 2020. Κι επειδή η δουλειά μας ήταν πάντα ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας, ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας έχει σταματήσει εδώ και πάνω από ένα μήνα τώρα.

Δεν μπορώ να πω ακριβώς, όχι ακόμα τουλάχιστον, τι σημαίνει όλο αυτό ή πώς αισθάνομαι. Προς το παρόν, μπορώ μόνο να περιγράψω αυτό που συμβαίνει. Κι αυτή η περιγραφή – τώρα το καταλαβαίνω – είναι ταυτόχρονα ένα γράμμα αγάπης προς πολλούς ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων και υμών, αγαπητοί αναγνώστες απ’ όλο τον κόσμο.

Κάνω θέατρο μαζί με 30 ακόμα επαγγελματίες  (στην ομάδα μας έχουμε ηθοποιούς, σκηνοθέτες, συγγραφείς, δασκάλους, αλλά και τεχνικούς, συντονιστές, διαχειριστές). Κάνουμε θέατρο όχι μόνο στην σκηνή αλλά και στην πόλη. Όχι μόνο με άλλους καλλιτέχνες, αλλά και με την κοινότητα. Η τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός, είναι ένα καταπληκτικό εργαλείο για διάλογο, συμμετοχή και ενεργή δράση.

Έχουμε εκατοντάδες ανθρώπους κάθε ηλικίας, καταγωγής και προέλευσης, που κάνουν μαζί μας θέατρο, με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, κάθε χρόνο, εδώ στην μικρή μας κοινότητα, αλλά και παντού στην Ιταλία και το εξωτερικό.

Όλες οι «λέξεις κλειδιά» ενός τέτοιου τρόπου να υπάρχεις και να αντιλαμβάνεσαι την τέχνη βρίσκονται τώρα σε κίνδυνο, λόγω των μέτρων κατά της εξάπλωσης του CoViD-19: σώμα, παρουσία, δράση,  μοίρασμα, επαφή, ανάσα, ανταλλαγή, δημιουργία, συλλογικότητα, πρόσμιξη (ανθρώπων, ηλικιών, πολιτισμών, εμπειριών).

Μόνο μια λέξη δεν κινδυνεύει, παρόλο που κι αυτή αμφισβητείται ισχυρά: το να ακούς.

Το πρώτο Σάββατο που το θέατρό μας, το Δημοτικό Θέατρο του San Lazzaro di Savena κοντά στη Μπολόνια,   έμεινε κλειστό, νιώσαμε την ανάγκη να καλύψουμε κάπως αυτό το κενό κι έτσι αποφασίσαμε να μοιραστούμε κάποιες από τις παλιότερες παραστάσεις μας online. Αναρτήσαμε ένα Facebook poll ζητώντας από τον κόσμο να ψηφίσει ποια παράσταση θέλει να δει, κι αμέσως μετά την ανεβάσαμε στη σελίδα μας.

Αργότερα, ψάξαμε να βρούμε κι άλλους τρόπους να μείνουμε σε επαφή και να συντηρήσουμε τη σχέση με τους ανθρώπους της κοινότητάς μας, οι οποίοι δεν είναι απλοί «θεατές», καθώς το δικό τους «είμαι εδώ» ήταν πάντα ενεργό, ακόμα κι ένα τυπικό Σαββατόβραδο μιας τυπικής θεατρικής σεζόν.

Το ζήτημα είναι να παραμείνουμε κοντά, να ακούμε (πάλι αυτή η μαγική λέξη!), να καλλιεργούμε αντί να κάνουμε απλά τέχνη: εννοώ να καλλιεργούμε αμοιβαία ο ένας τον άλλο, τους εαυτούς μας και τα μέλη της κοινότητάς μας, χτίζοντας μια βαθιά σχέση εμπιστοσύνης. Έχουμε σπουδαστές θεάτρου, χορού, τσίρκου που είναι μαζί μας μια φορά την εβδομάδα εδώ και λίγους μήνες ή εδώ και 20 χρόνια. Έχουμε γονείς και δασκάλους κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας που ακολουθούν τα παιδιά τους στο μονοπάτι της ενηλικίωσης μέσα από την τέχνη. Έχουμε οργανισμούς με τους οποίους συνεργαζόμαστε. Έχουμε μικρά και μεγαλύτερα συμμετοχικά projects, όπως το The Words and the City, τοFuture Masters ή το Politico Poetico, που διακόπηκε κι αυτό απότομα στις 23 Φεβρουαρίου.

Μετά το αρχικό σοκ και την προσπάθεια να ξανασεταριστούμε, να ανακάμψουμε, να προβλέψουμε (μια προσπάθεια που μας έριξε με περισσότερη λύσσα στη δουλειά, αν και πίσω από κλειστές πόρτες), ήρθε η συνειδητοποίηση πως όλο αυτό δεν θα περάσει έτσι γρήγορα, πως θα εξαπλωθεί παγκοσμίως, πως θα αποτελέσει μια τομή στην ανθρώπινη Ιστορία.

Κάπως έτσι, ξεκινήσαμε μια διαδικτυακή κοινότητα, θέλοντας να προσφέρουμε σε όλους ένα χώρο για συμμετοχή και επικοινωνία από απόσταση. Καθημερινά, ανεβάζουμε σύντομα διηγήματα, συνταγές μαγειρικής, άρθρα, ντοκιμαντέρ, θεατρικά έργα, και όλων των ειδών τις βιβλιογραφικές ή οπτικοακουστικές πηγές που μπορεί να έχουν κάποιο ενδιαφέρον. Και ταυτόχρονα μπαίνουμε στο group για να πούμε απλώς ένα γεια, να μοιραστούμε φωτογραφίες ή μαθήματα ή παραστάσεις που φτιάξαμε παρέα, να σχολιάσουμε, να γελάσουμε, να ανοιχτούμε, να φοβηθούμε, να υπάρξουμε μαζί.

Πώς θα μοιάζει η «επόμενη μέρα»;

Κανένας δεν ξέρει. Ωστόσο, όσο περνάνε οι βδομάδες, γίνεται ξεκάθαρο πως όλα πια θα είναι διαφορετικά. Οι πόλεις μας, ο τρόπος μας να υπάρχουμε μαζί θα αλλάξουν. Σίγουρα για μεγάλο διάστημα, μπορεί και για πάντα. Η δουλειά μας θα αλλάξει κι αυτή, θα βρεθεί σε κίνδυνο – ακόμα και κίνδυνο εξαφάνισης – καθώς ο δικός μας τομέας ήταν ανέκαθεν πολύ εύθραυστος, πολύ πριν τον ιό.

Οι προτεραιότητές μας θα είναι διαφορετικές, αλλάζουν ήδη.

Από τη μία, ίσως, η ενσυναίσθηση και η ικανότητά μας να καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο θα αυξηθούν. Από την άλλη, ίσως τελικά αυξηθεί η ήδη υπέρμετρη αλαζονεία των ανθρώπων και των Κρατών («Τώρα έχουμε να παλέψουμε με τον ιό, δεν μπορούμε να ασχοληθούμε με το τι συμβαίνει στα Ελληνικά σύνορα ή τη Συρία»).

Πώς θα μοιάζει η «επόμενη μέρα»;

Προσωπικά, δεν με παίρνει να απευθύνω στον εαυτό μου αυτή την ερώτηση. Ειλικρινά. Γιατί ξέρω πως αν βυθιστώ στην άβυσσο, θα με χάσω. Κι έτσι, προσπαθώ να ζω στο παρόν. Να διαβάζω, να κινούμαι (στο σπίτι), να γυμνάζομαι, να συνεισφέρω έστω και λίγο σε αυτή την καλλιέργεια της κοινότητας, να ζήσω μια κανονική ζωή («Επιτέλους!» θα έλεγε κανείς, δεδομένου ότι συνήθως η ζωή είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από κανονική).

Την περασμένη βδομάδα, ένας φίλος έχασε ένα αγαπημένο του πρόσωπο εξαιτίας του ιού. Δεν μπόρεσε να πει αντίο, να την ντύσει, να τοποθετήσει μια φωτογραφία της στο μνήμα. Το μόνο που μπόρεσε να κάνει ήταν να μοιραστεί τη θλίψη του στο group chat της θεατρικής μας ομάδας. Μια τεράστια πέτρα έπεσε στην ήσυχη λίμνη αυτής της όμορφης, φωτεινής παρέας ανθρώπων. Όμως, αμέσως μετά, αυτή η ομάδα σφίχτηκε γύρω του με τον πιο συγκινητικό, διακριτικό, δοτικό, κατανοητικό τρόπο.

 
Τώρα οι νεκροί είναι δίπλα μας. Δεν είναι πια «στις ειδήσεις», μακρινές εικόνες θαλασσοπνιγμένων ανθρώπων που διασχίζουν θάλασσες πάνω σε κακοφτιαγμένες βάρκες ή φτωχών αρρώστων σε κάποια εντατική.

Τώρα οι νεκροί μας πλησιάζουν, μας αφορούν, μας καθρεφτίζουν.

Τι λογής ανθρωπότητα θα ξεπροβάλλει μέσα απ’ όλο αυτό, θα το ανακαλύπτουμε μέρα τη μέρα. Θέλω να πιστεύω πως θα είναι μια πιο δίκαιη ανθρωπότητα, με περισσότερο νοιάξιμο για τον συνάνθρωπο. Ίσως πιο τραυματισμένη, πιο πονεμένη, αλλά και πιο συμπονετική.

Και πιστεύω πως εμείς, οι άνθρωποι που ερχόμαστε από αυτόν τον εύθραυστο επαγγελματικό χώρο, μπορούμε να κάνουμε πολλά γι’ αυτό, οικοδομώντας από την αρχή την αμοιβαία εμπιστοσύνη, τις σχέσεις, το μοίρασμα, την κατανόηση.

Με αγάπη,

Micaela

Micaela Casalboni

Actress and co-art director of Teatro dell’Argine, San Lazzaro di Savena-Bologna

Italy

Micaela Casalboni - 04/02/2020
April 2020
M T W T F S S
    May »
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
27282930  

Copyright 2020 ©PLAYS2PLACE