Ελεάνα Στραβοδήμου
Μου έλαχε να γράφω στην εκπνοή της απαγόρευσης άσκοπης κυκλοφορίας, την επομένη μιας Πρωτομαγιάς που βρήκε έναν πλανήτη με κατεβασμένα ρολά χωρίς να είναι απεργία, τη μέρα που η Πρωτοβουλία Εργαζομένων στο χώρο της Τέχνης συστήθηκε με το όνομα Support Art Workers, ένα ανοιξιάτικο Σάββατο με 25 βαθμούς Κελσίου και τα άνθη της νεραντζιάς να βρίσκουν μικρή ακόμα αντίσταση καυσαερίου στην πορεία τους προς τα ρουθούνια μου.
Όταν το ημερολόγιό μου αναρτηθεί δε θα διαβάζεται πια μέσα σε συνθήκη «καραντίνας» των ανθρώπων αλλά στο «1ο στάδιο επανεκκίνησης της αγοράς» , όπως ονομάστηκε. Ή αλλιώς : Το Υποκείμενο του Σύγχρονου Πολιτισμού ξαναβρίσκει τη θέση του, στάδιο 1ο.
Για 2 μήνες περίπου οι άνθρωποι στη δημόσια ρητορεία, τον επιστημονικό ιατρικό λόγο, και κατ’ επέκταση στον ιδιωτικό λόγο αναφερόμασταν ξαφνικά πρώτα από όλα ως «ζωές» . Ως ατομικό δικαίωμα στη ζωή που έπρεπε με κάθε τρόπο να προστατευθεί. Να παραμείνεις υγιής και ζωντανός. Οι νοσούντες, οι νεκροί και οι ζωντανοί. Ακόμα και αν συνέχιζαν να τηλε-εργάζονται υπάλληλοι πολλοί, ακόμα και αν οι μητέρες συνέχιζαν να είναι μητέρες και εργαζόμενες και νοικοκυρές και βοηθοί δασκάλου στα ίδια τετραγωνικά, ακόμα κι αν συνέχιζαν τα μωρά να χρειάζονται χάδια, οι γέροι χέρια, οι εραστές αγκαλιές, οι καρκινοπαθείς αγωγές, ακόμα και αν συνέχιζαν οι μουσικοί να παίζουν τα όργανά τους, οι εκπαιδευτικοί να ανοιγοκλείνουν πλατφόρμες και οι φοιτητές μικρόφωνα, ακόμα και αν συνέχιζαν να είναι οι κοντοί κοντοί και οι ψηλοί ψηλοί, οι επαγγελματικές ιδιότητες και κάθε στοιχείο που διαμορφώνει την κοινωνική ταυτότητα του καθενός υποχώρησαν. Κυριάρχησε η αφήγηση : ανθρώπινη ζωή.
Ταυτότητα : ανθρώπινη ζωή. Δύσκολη προσαρμογή. Και όλα αυτά που μας ορίζαν, μας ένωναν και μας ξεχώριζαν μέχρι τώρα? Μετά το πρώτο μούδιασμα, εκεί περίπου στη μέση της καραντίνας, όταν συνηθίσαμε κάπως στις πλατφόρμες, στους 6 αριθμούς –λόγος μετακίνησης, στα 3 βήματα απολύμανσης αφού μπεις στο σπίτι, στις άπειρες λίστες με links για να καταναλώσεις και δεδομένου ότι δεν είχαμε στην Ελλάδα την αγωνία της μεγάλης διασποράς του κορονοϊού, κάπως αισθάνθηκα ότι ησυχάσαμε λίγο μες στην κοινή ταυτότητα «ανθρώπινη ζωή». Κάπως αισθάνθηκα ότι ήρθε ο καθένας αντιμέτωπος με τον ολοδικό του εαυτό, έστω μια στιγμή. Κάπως αισθάνθηκα ότι έγινε το διεσταλμένο παρόν κοινή μονάδα μέτρησης του χρόνου.
«1ο στάδιο επανεκκίνησης της αγοράς».
Και πως αλλιώς, η παύση προϋποθέτει την κίνηση και επιστροφή σε αυτή. Ο χρόνος ξαναγίνεται γραμμικός.
Στόχος από το 1ο-7ο στάδιο να έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες ώστε να μπορούν να χαίρουν όσο το δυνατόν περισσότεροι ομαλή επιστροφή στην πρότερη ταυτότητας τους.
Επαγγελματική ιδιότητα: ηθοποιός.
Το μέλλον. Κάθε επαγγελματική ιδιότητα θα δοκιμαστεί, θα συγκρουστεί, οι άνθρωποι θα διεκδικήσουν την επιβίωσή τους, ταυτότητες θα αλλάξουν.
Και πως αλλιώς αφού η αγορά έχει απορρυθμιστεί. Η αγορά, η κοινωνία και οι αριθμοί. Η αγορά και ο φόβος των αριθμών της. Μέσα σε λίγες μέρες προκύπτει η Πρωτοβουλία των εργαζομένων στον χώρο της Τέχνης #supportartworkes, ένα διαδικτυακό παράθυρο επικοινωνίας, απόψεις και γνώσεις ανταλλάσσονται, μικρές ομάδες εργασίας με αφοσίωση και κόπο στοιχειοθετούν τα αιτήματα και τις προτάσεις δράσεων που διατυπώνονται. Στόχος να γίνουν συγκεκριμένα λαμβάνοντας όλες τις πιθανές παραμέτρους. Το 1.670 μέλη που αριθμεί ήδη το διαδικτυακό Forum επικοινωνίας την Τρίτη του πρωθυπουργικού διαγγέλματος, γίνεται 7.356 την Τετάρτη, 8.365, 10.673, 15.567…Οι εργαζόμενοι στα καλλιτεχνικά επαγγέλματα αναζητούν τρόπους εξυγίανσης του επαγγελματικού τους κλάδου. Ένας δημόσιος διαδικτυακός διάλογος για τη θέσπιση μέτρων βοήθειας των εργαζομένων στην τέχνη ξεκινά. Έρχεται στο προσκήνιο η ταυτότητα Εργαζόμενοι στον χώρο της Τέχνης συμπεριλαμβάνοντας τους κλάδους των εργαζόμενων τεχνικών, παραγωγών, ταξιθετών και όσων εργάζονται για την τέχνη.
Προσπαθώ να ανακαλέσω όσα συνέβησαν από το απόγευμα της 10ης Μαρτίου, όταν με την ανακοίνωση του κλεισίματος των σχολείων ακούσαμε το επικείμενο lock down να σκουπίζει τα πόδια του στο χαλάκι της εισόδου, μέχρι το απόγευμα της 28ης Απριλίου όταν ακούσαμε στο πρωθυπουργικό διάγγελμα «τα 7 στάδια επανεκκίνησης της αγοράς» και τη φράση : « όποιος αφήνει πίσω του την πόρτα του σπιτιού του, ανοίγει την πόρτα της ευθύνης». Όποια στιγμή, εικόνα, συναισθηματική μνήμη ανακαλείται, διαχέεται με βέλη σε ένα διανυσματικό χώρο με σταθερό σημείο μια πόρτα.
Απορώ πώς ο εγκέφαλός μου επιλέγει να κολλήσει απόψε σε αυτή τη μεταφορά ενώ τα μαθηματικά δεν τα καταλάβαινα ποτέ ιδιαίτερα. Μα ακριβώς επειδή δεν τα καταλαβαίνω είναι που τα επέλεξε για εικονοπλάστη ο φόβος μου.
Τα μαθηματικά του κορονοϊού και τα μαθηματικά των εξισώσεων της αγοράς που δε γνωρίζω.
Δε ξέρω πότε άλλοτε η ανθρωπότητα ήρθε τόσο μαζικά, τόσο καθημερινά, τόσο παρατεταμένα, τόσο αυτοβούλως εμμονικά σε επαφή με κοινά διαγράμματα, καμπύλες, αριθμούς. Έχουν μετρήσει εκατομμύρια νεκρών τα έθνη σε πολέμους, επαναστάσεις, σε εμφύλιες συρράξεις, αλλά ποτέ άλλοτε δεν σύρθηκαν τόσα δάχτυλα αυτοβούλως στο worldometers αναζητώντας νεκρούς και τραυματίες από το σαλόνι του σπιτιού τους, σε τόσα σημεία της γης, ταυτόχρονα. Η Ιταλία έγινε ένα 889 σήμερα, 923 η Ισπανία, ΗΠΑ 67 444 συνολικά έως σήμερα , ο καθένας κάποια στιγμή ερασιτέχνης στατιστικολόγος και οι γιατροί ξανάγιναν Θεοί. Η κατάληψη τόσων οικείων φωνών από αριθμούς με ξένιζε, γι’ αυτό αντιστάθηκα σε αυτή τη μακάβρια συνήθεια, ακόμα και αν άκουγα τους αριθμούς δεν τους πολλαπλασίαζα μέσα μου επαναλαμβάνοντάς τους. Σκεφτόμουν πως οι άνθρωποι μπορεί να ήταν πολύ πιο έτοιμοι για αριθμοκρατία απ’ ότι νόμιζα ή πολύ πιο απροετοίμαστοι για έντονα συναισθήματα, οπότε τα μετρήσιμα να έγιναν καταφύγιο μέσα στη μέρα. Πολλά μαθηματικά και πολύ συναίσθημα σε μια συνεχή αναζήτηση σημείων ισορροπίας. Γιατί τις μέρες που πέρασαν άκουσα και είπα τα πιο ειλικρινά «πώς είσαι?», «μου έλειψες», «πεθύμησα», παραδοχές του «έχω ανάγκη», «φοβάμαι για». Μια μεγάλη παγκόσμια εικόνα που πασχίζει ο εγκέφαλος να συνθέσει και μια μικρή ιδιωτική στιγμή όπου το κορμί συνεχίζει να ζει και να βρίσκει τρόπους να απολαμβάνει, όσους περιορισμούς και αν του βάλεις. Μίκρο, μάκρο, zoom in από ηλεκτρονικά παράθυρα σε λεπτομέρειες διακόσμησης σπιτιών, zoom out με drones πάνω από άδειες λεωφόρους, πλατείες και αεροδρόμια.
Αισθάνομαι ένα σημείο που αναζητά ισορροπία ανάμεσα σε δύο βέλη. Το ένα βέλος αποτυπώνει την κίνηση προς έναν παρελθοντικό τρόπο ζωής στον οποίο, λέει, θα αργήσουμε να επιστρέψουμε, και το άλλο μια κίνηση προς ένα μέλλον για το οποίο «θα επαναλαμβάνουμε κάθε μέρα τους νέους κανόνες της καθημερινότητάς μας». Θέλουμε να επιστρέψουμε και πού πάμε?
Βέλη, αριθμοί, πίνακες και το ιδιωτικό σύμπαν του καθενός να θεριεύει μαζί με τις γλάστρες που ποτίζονταν πλέον τακτικά στα μπαλκόνια.
Βέλη, αριθμοί και πίνακες και το ιδιωτικό σύμπαν του καθενός να ψάχνει κάπως πιο συνειδητά συνάντηση με το δημόσιο σύμπαν.
Μένω στον 4ο όροφο μιας πολυκατοικίας, σε σημείο όπου συναντιούνται μεγάλοι διαγώνιοι δρόμοι. Έχω ένα μπαλκόνι μικρό αλλά με θέα μεγάλη. Εκεί έχω έναν αόρατο μετρητή της κίνησης. Όταν η πόλη σιώπησε, ένα βράδυ, σε αυτό το μπαλκόνι, είδα θάλασσα τις επιφάνειες της ασφάλτου. Τον σταυρό του Ευαγγελισμού στο βάθος εκκλησία και τα φωτισμένα παράθυρα των πολυκατοικιών φώτα στο απέναντι νησί.
Δε θυμάμαι πιο βράδυ ήταν, ούτε αν ήταν από τα βράδια που αισθανόμουν μοναξιά. Το νησί όμως έγινε η μεταφορά της καραντίνας μου.
Όταν είδα θάλασσα τους άδειους δρόμους και τους ανθρώπους νησιά, αισθάνθηκα μια παρηγοριά ότι μπορούμε να ησυχάσουμε εν τη ενώσει, όπως κάποια στιγμή στο νησί ακόμα και στη διάρκεια των χειρότερων διακοπών, ησυχάζεις μπροστά σε μια θάλασσα.
Στις βόλτες μου, όταν συνήθισε το μάτι στο άδειο , αυτό έγινε ανοιχτωσιά, η μετακίνηση έγινε βόλτα και οι άνθρωποι μου φαίνονταν πιο όμορφοι, έτσι παραδομένοι στη βόλτα κατά μόνας, σε δυάδες, σε μικρές ομάδες. Δε μεταβαίναν από το σημείο Α στο Β, περπατούσαν, έβλεπαν ο ένας τον άλλο, στέκονταν σε ένα παγκάκι, οπουδήποτε, μιλούσαν χωρίς απαραίτητα κάποιον καφέ, κάποιο ποτό, ένα προϊόν με αντίτιμο μπροστά τους ως πρόφαση συνάντησης. Υπήρξε και ομορφιά στις μέρες της καραντίνας, μαζί με τις αγωνίες υπήρξε μια πρόσκαιρη παρηγοριά στην αποδοχή της κοινής συνθήκης της παύσης. Έτσι τουλάχιστον το βίωσα ανά στιγμές εγώ.
Σήμερα βγήκα βόλτα για να οξυγονωθεί το κεφάλι ώστε να μπορεί να μεταβολίσει τα όσα διαβάζω στο διαδικτυακό forum επικοινωνίας της ομάδας Πρωτοβουλίας των Εργαζομένων στην Τέχνη. Το μεταβατικό στάδιο έχει ήδη αρχίσει. Αισθάνομαι θαυμασμό για όσους εργάζονται πολύ τις τελευταίες μέρες για την πρωτοβουλία, όσους εργάζονται στα σωματεία. Ο Φόβος για το μέλλον βλέπει νοερά πίσω από τις κλειστές πόρτες των μαγαζιών άλλους εργαζομένους να αγωνιούν, να προσπαθούν να συνεννοηθούν σε κάποιες άλλες πλατφόρμες επικοινωνίας. Η Ελπίδα επιτρέπει στα άνθη να φτάνουν στα ρουθούνια και η Εγρήγορση της περιέργειας τα βέλη μέσα μου.
Το αύριο είναι ένας διανυσματικός χώρος με βέλη και σταθερό σημείο μια πόρτα, κοινή συνθήκη όλων ας είναι οι διεκδικήσεις στον εργασιακό τους κλάδο, η προσπάθεια για αξιοπρεπή επιβίωση, αλληλεγγύη και υγεία. Βόλτα ανήσυχη.
Στέκομαι εδώ στην άκρη της καραντίνας, όπως στην πόρτα ενοικιαζόμενου δωμάτιου σε νησί λίγο πριν δώσεις το κλειδί στη ρεσεψιόν. Σε λίγο θα μπω σε μια μπουκαπόρτα πλοίου. Όταν ανοίξει θα βγουν αυτοκίνητα πολλά. Και αστυνομικοί θα βγουν και πλήθη με πανό. Ξέρω πως δεν είναι αυτή η μαύρη τρύπα που χάσκει μία από τις καλοκαιρινές μου μπουκαπόρτες.
όμως
Πολλά νησιά η κάθε πολυκατοικία.
Η Θάλασσα χωρίζει μα και ενώνει.
Οι δρόμοι πολλοί, μια θάλασσα να την κολυμπήσουμε μπροστά μας.
Και Ίσως οι Νέοι αριθμοί θρέφουν ένα δύσκολο μα όμορφο αύριο.
Support Art Workers
Support All Workers.
Poster: Charalampidis Konstandinos
Ελεάνα Στραβοδήμου
Ηθοποιός
Ελλάδα